DOWODY NA WYJŚCIE IZRAELA Z EGIPTU

Początki Izraela jako narodu są opisane w drugiej księdze Biblii – Księdze Wyjścia – gdzie przedstawiono wydarzenia związane z wyjściem Izraelitów z Egiptu. Historia niewoli egipskiej, Mojżesza i plag jest powszechnie znana na całym świecie, jednak wielu historyków i archeologów nie uznaje biblijnej wersji tych wydarzeń za rzeczywistość historyczną. Często słyszymy od badaczy, że brak jest dowodów archeologicznych potwierdzających te wydarzenia (Exodus). Jest to jednak nieprawda, ponieważ oprócz samej Biblii, która jest silnym świadectwem, istnieją inne archeologiczne dowody dotyczące wyjścia Izraela z Egiptu. W tym artykule przyjrzymy się wszystkim dostępnym dowodom archeologicznym, które wspierają biblijną narrację o wyjściu Izraelitów z Egiptu.

1. KIEDY NASTĄPIŁ EXODUS?

WYJŚCIE Z EGIPTU ODBYŁO SIĘ OK. R. 1446 p.n.e.

Biblia umieszcza Exodus w połowie XV wieku p.n.e., około 1446 p.n.e. Podstawą tego datowania jest Biblijny fragment z 1 Księgi Królewskiej 6:1, który mówi, że Exodus miał miejsce 480 lat przed rozpoczęciem budowy Świątyni Salomona, co miało miejsce około 966 p.n.e. (bazując na chronologii panowania królów Izraelskich i wiedzy historycznej).

W czterysta osiemdziesiąt lat po wyjściu synów izraelskich z ziemi egipskiej, w czwartym roku a miesiącu drugim panowania Salomona nad Izraelem, w miesiącu Ziw, zaczął Salomon budować świątynię Panu.

[1 Księga Królewska 6:1]

2. KTO BYŁ BIBLIJNYM FARAONEM?

Faraonem rządzący Egiptem tamtym okresie był Totmes III, który rządził Egiptem w latach 1479-1425 p.n.e. Jego panowanie przypada na okres XVIII dynastii, a jego rządy są uważane za jedne z najbardziej efektywnych i ekspansjonistycznych w historii Egiptu.

Dlaczego Totmes 3 pasuje na Biblijnego Faraona?

Totmes III (Thutmose III) nie był pierworodnym synem swojego ojca, faraona Totmesa II (Thutmose II). W Biblii podczas ostatniej plagi umarł każdy pierworodny Egipcjanin.
Następcą Totmesa III nie był jego pierworodny syn. Po śmierci Totmesa III w 1425 roku p.n.e., tron objął jego syn Amenhotep II. Amenhotep II był synem Totmesa III i królowej Meritre-Hatshepsut, jednej z jego mniej znanych żon.
Imię Mojżesz (Mose lub Moses) jest bardzo podobne do imion z rodziny królewskiej Hatszepsut takich jak np. Totmes (inaczej Tutmoses).
Mojżesz urodził się ok. roku 1526 p.n.e. , a córką królewską która się nie zaopiekowała mogła być jedna z córek faraona Ahmose I (miał ich kilka).
Następcą Totmesa III (Thutmose III) był jego syn Amenhotep II. Po śmierci Totmesa III w 1425 roku p.n.e., Amenhotep II objął tron Egiptu. Amenhotep II sprowadził do Egiptu dużą liczbę jeńców wojennych, którzy byli używani jako niewolnicy. Dokładne liczby mogą być trudne do ustalenia z powodu tendencyjności starożytnych zapisów, ale istnieje zgodność, że liczby te były znaczne i miały istotny wpływ na ekonomię i infrastrukturę starożytnego Egiptu. Pasuje to do tezy o zastąpieniu po części siły roboczej wyrabiającej cegły, którą wcześniej byli niewolnicy Hebrajscy.

Wtedy Mojżesz powiedział: Tak mówi PAN: O północy przejdę przez Egipt. I umrze wszystko, co pierworodne w ziemi Egiptu, od pierworodnego syna faraona, który miał zasiadać na jego tronie, aż do pierworodnego niewolnicy, która jest przy żarnach, i wszelkie pierworodne bydła.
[Księga Wyjścia 11:4-5]

Czy faraon nie zginął podczas przeprawy przez Morze Czerwone?

Biblia nigdzie bezpośrednio nie wskazuje, że faraon zginął w wodach Morza Czerwonego. Czytamy za to, że zginęło jego wojsko i wyborni wodzowie. W innych przypadkach Biblii, gdy Izrael pokonywał ważnych królów i władców, zostawało to z reguły zapisywane. Jedynie Psalm 136 nawiązuje do wrzucenia (lub strząśnięcia) faraona i jego wojska do Morza Czerwonego. To jednak zdaniem wielu analityków nie oznacza w 100% jego śmierci.

Egipcjanie zaś ścigali ich i weszli za nimi, wszystkie konie faraona, jego rydwany i jeźdźcy, w sam środek morza.
(…)
Rydwany faraona i jego wojsko wrzucił w morze, a jego wyborni wodzowie zostali potopieni w Morzu Czerwonym.
[Księga Wyjścia 14:3+15:4]

(…)I wrzucił faraona z jego wojskiem w Morze Czerwone, bo na wieki jego miłosierdzie.

[Psalm 135:15]

3. GÓRA SYNAJ - JABAL AL-LAWZ

Góra Synaj ma ogromne znaczenie ze względu na wydarzenia Biblijne, które się tam rozegrały. Najważniejszym z nich jest przekazanie Mojżeszowi Dziesięciu Przykazań przez Boga.

Co wskazuje, ze Jabal Al-Lawz to Góra Synaj?

1. ZNAJDUJE SIĘ W REGIONIE MIDIAN
2. ZNAJDUJE SIĘ W ARABII
3. JEST NA DRODZE KADESZ BARNEA – SEIR – SYNAJ
4. JABAL AL-LAWZ MA SPALONY WIERZCHOŁEK
5. PRZY JABAL AL-LAWZ ZNAJDUJE SIĘ BIBLIJNA PĘKNIĘTA SKAŁA
6. PRZY JABAL AL-LAWZ JEST BIBLIJNA JASKINIA
7. SĄ TAM ŚLADY OŁTARZA I 12 STEL
8. SĄ TAM ŚLADY OSADNICTWA I HEBRAJSKIE INSKRYPCJE

4. LISTY AMAREŃSKIE

Znane również jako Tabliczki z Amarny, datowane są na okres około 1360-1330 p.n.e. Listy (dokładniej gliniane tabliczki) są korespondencją między faraonami Egiptu a różnymi władcami i urzędnikami z Kananu, Mezopotamii, Anatolii i innych regionów. Listy mówią o ludzie nazwanym Habiru, który pustoszył ziemie Kanaanu (według Biblii podbój Kanaanu rozpoczął się na właśnie na przełomie XV i XIV wieku p.n.e).

Wasale Egipscy prosili o pomoc Faraona, ale się nie mogli jej doczekać! Potwierdza to Biblijne wydarzenia podboju Królestw Kanaanu w tamtym okresie oraz wstrzemięźliwość w pomocy zwasalizowanym ludom z powodu strachu Egiptu względem Izraela, po wcześniejszych plagach i zatopieniu armii.

Badacze nie mają pewności co do tego, kim są Habiru, ale jedynym logicznym wyjaśnieniem jest, że są to Hebrajczycy. „Habiru” oraz „Hebrew” (czyt. Hibru) to bardzo bliskie fonetycznie i etymologicznie wyrazy. Hipoteza mówi, że za używaniem tego zwrotu przez Egipcjan mogło stać pogardliwe usposobienie do Izraelitów. Dobrym porównaniem może być to jak gdyby dzisiaj zamiast „Rosjanie” ktoś powie obraźliwie „Ruskie”.

W sumie Listy z Amarny to około 382 tabliczek, z czego znacząca liczba zawiera wzmianki o Habiru. Konkretna liczba listów dotyczących Habiru to około 60.

Przykłady zapisów z listów z Amarny o Habiru:

List EA 75 „Jednak wojna `Apiru przeciwko mnie jest sroga. „
List EA 286 „Jak król, mój pan, żyje będę mówić przedstawicielowi króla, mojego pana: „Czemu kochasz Hapiru a władców (=gubernatorów) nienawidzisz?” […] Wszyscy władcy są zgubieni; królowi, mojemu panu, nie pozostał ani jeden władca. Niech król zwróci uwagę na łuczników i niech król, mój pan, przyśle oddziały łuczników, król nie ma już ziem. Hapiru plądrują terytoria króla. Jeżeli będą łucznicy tego roku, wszystkie ziemie króla pozostaną; lecz jeśli nie będzie łuczników, wszystkie terytoria króla, mojego pana, będą zgubione!”
List EA 287 „Niech król zajmie się tym krajem Habiru, bo mienie króla jest zagrożone przez Habiru.” „Jeżeli król nie wyśle łuczników, mienie króla będzie stracone na rzecz Habiru.”
List EA 288 „Miasta króla, mojego pana, zginęły przez działania Habiru.”
List EA 290 „Habiru zniszczyli wszystkie miasta króla. Jeżeli nie nadejdzie pomoc, my, słudzy króla, zginiemy.” „Oni współpracują z buntownikami, a król nie wysyła żadnej pomocy.”
List EA 271 „Habiru przejęli kontrolę nad miastami tej ziemi. My, wasale króla, nie mamy jak się bronić.”
List EA 273 „Habiru działają przeciwko nam, współpracując z buntownikami. Czy król nie wie, że jego miasta są zagrożone?”

5. INSKRYPCJA Z SOLEB

Inskrypcja z Soleb to starożytny napis, który został odkryty w świątyni w Soleb, mieście położonym w Nubii, na terenie dzisiejszego Sudanu. Świątynia ta była zbudowana przez faraona Amenhotepa III (ok. 1390-1353 p.n.e. tj. czas wkrótce po wyjściu Izraela z Egiptu ok 1446 r. p.n.e). Inskrypcja z Soleb zawiera wzmiankę o „Szazu Yahwe” (czyli „nomadach Yahwe”).

Jest to najstarsze znane archeologiczne odniesienie do Jahwe, co sugeruje, że kult Jahwe istniał już w XIV wieku p.n.e. w regionie Syropalestyny.

Faraon Amenhotep III był pawnukiem Totmesa III – faraona, który doświadczył plag Egipskich.

6. STELA MERENPTAHA

Stela Merenptaha, znana również jako Stela Izraela, jest jednym z najważniejszych starożytnych egipskich zabytków, szczególnie ze względu na swoją rolę w historii starożytnego Izraela. Jest wykonana z czarnego granitu. Ma wysokość około 3 metrów i szerokość około 1,5 metra. Stela została wzniesiona na rozkaz faraona Merenptaha, który panował w Egipcie w latach 1213-1203 p.n.e. Stela upamiętnia jego zwycięstwa militarne w Libii i Kanaan.

Fragment dotyczący Izraela brzmi: „Izrael jest zniszczony, jego nasienie nie istnieje”. Jest to dosyć zgodne z opisami Biblijnymi z tamtego okresu (patrz Księga Sędziów), kiedy to plemiona Izraela regularnie bywały atakowane i wyniszczane przez obce ludy z powodu odstępstw od Boga.

Wzmianka o Izraelu na steli Merenptaha jest najstarszym znanym pozabiblijnym odniesieniem do tego ludu, co czyni ją niezwykle ważnym źródłem historycznym dla badaczy biblijnych i historyków starożytności.

Uwaga! W przeciwieństwie do wszystkich innych narodów wymienionych na steli Merenptaha – w języku egipskim, hieroglify użyte do oznaczenia Izraela (𓇋𓏭𓂋𓏏𓊎𓏴𓏤) zawierają determinatyw oznaczający grupę ludzi lub naród, a nie miasto-państwo czy królestwo. Potwierdza to narrację Biblijną mówiącą o tym, że plemiona Izraela były wszędzie pośród narodów Kanaanu, ale nie był jeszcze ustanowionym królestwem (czasy przed Królem Saulem). Dopiero król Dawid tak naprawdę pokonał większość wrogów w ziemi Kanaan na przełomie XI i X wieku p.n.e.

WNIOSKI

Od czasów wyjścia Izraela z Egiptu, zaczęły się tam pojawiać dowody archeologiczne, potwierdzające Jego istnienie, a także wyznawaną przez nich religię.

Historia i archeologia nie przedstawia ponadto żadnych wiarygodnych i opartych na dowodach alternatyw powstania Państwa Izrael niż wersja Biblijna, co nie powinno pozostawić wątpliwości przy uznaniu tej wersji wydarzeń zawartej w Biblii!

Zapraszamy do udostępniania artykułu!