Wieczerza to dla niektórych chrześcijan tylko symbol, dla innych obrządek, którego nie potrafią zrozumieć, dla jeszcze innych najważniejszy rytuał w chrześcijaństwie.
Biblia to pewny fundament wiary chrześcijańskiej, dlatego w tym artykule zbierzemy w całość wszystkie fragmenty mówiące o Wieczerzy Pańskiej i postaramy się wyciągnąć z nich podstawowe wnioski.
Tło wydarzeń
Wieczerza Pańska to jedna z najważniejszych tradycji chrześcijańskich, która wzięła początek od tzw. Ostatniej Wieczerzy opisanej na kartach Ewangelii.
Ostatnia Wieczerza miała miejsce w czasie żydowskiego święta Paschy (Pesach / święto Przaśników) – w czasie, w którym należało zabić baranka paschalnego (Łk 22:7). Było to w wieczór przed ukrzyżowaniem Pana Jezusa.
- Tradycyjnie, w judaizmie dzień rozpoczyna się o zmierzchu, a nie o północy, jak to jest w powszechnie używanym kalendarzu gregoriańskim. Godzina 18:00 często jest przybliżeniem czasu rozpoczęcia żydowskiego dnia, zwłaszcza w kontekście ustalania czasu świąt i sabatu.
Pan Jezus zasiadł do wieczerzy Paschalnej (inaczej wieczerzy Sederowej) wraz ze swoimi 12 najbliższymi uczniami tj. Apostołami. Podczas tej wieczerzy ustanowił spożywanie chleba i picie kielicha jako Jego ciała i krwi na Jego pamiątkę.
- Ostatnia Wieczerza jest również znana z przepowiedni Jezusa o zdradzie jednego z apostołów, Judasza Iskarioty, który później wydał Go za trzydzieści srebrników.
Ostatnia Wieczerza nawiązuje do Święta Paschy, która jest upamiętnieniem cudownego wyzwolenia Izraelitów z niewoli egipskiej. W 12 rozdziale Księgi Wyjścia znajdziemy Boże zalecenie, aby podczas ostatniej, największej z Egipskich Plag, Izraelici mieli pomazane odrzwia domów krwią Baranka bez skazy (aby uniknąć śmierci), a którego mięso mieli spożyć właśnie w Święto Paschy.
OSTATNIA WIECZERZA W EWANGELIACH
A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał uczniom, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; To bowiem jest moja krew nowego testamentu, która wylewa się za wielu na przebaczenie grzechów.
[Ewangelia Mateusza 26:26-28]
A gdy jedli, Jezus wziął chleb, pobłogosławił, połamał i dał im, mówiąc: Bierzcie, jedzcie, to jest moje ciało. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i dał im. I pili z niego wszyscy. I powiedział im: To jest moja krew nowego testamentu, która się za wielu wylewa.
[Ewangelia Marka 14:22-24]
A gdy nadeszła pora, usiadł za stołem, a z nim dwunastu apostołów. I powiedział do nich: Gorąco pragnąłem zjeść tę Paschę z wami, zanim będę cierpiał. Mówię wam bowiem, że nie będę jej więcej jadł, aż się spełni w królestwie Bożym. Potem wziął kielich, złożył dziękczynienie i powiedział: Weźcie go i rozdzielcie między siebie. Mówię wam bowiem, że nie będę pił z owocu winorośli, aż przyjdzie królestwo Boże. Wziął też chleb, złożył dziękczynienie, połamał i dał im, mówiąc: To jest moje ciało, które jest za was dane. To czyńcie na moją pamiątkę. Podobnie i kielich, gdy było po wieczerzy, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi, która jest za was wylana. Lecz oto ręka tego, który mnie wydaje, jest ze mną na stole.
[Ewangelia Łukasza 22:14-20]
WNIOSKI CZ. 1
1. Chleb i „kielich” spożywane jako wieczerza Pańska są w Biblii wielokrotnie nazywane ciałem i krwią Pana Jezusa.
2. Pan Jezus wskazuje, aby uczniowie kontynuowali ten zwyczaj na Jego pamiątkę (dla Jego przypomnienia).
3. W Biblii nie ma jednoznacznych wskazówek, czy chleb użyty przez Jezusa był matzą, czy innym rodzajem chleba. Podobnie nie ma wskazówek co do dokładnej zawartości Kielicha.
4. Przed dzieleniem się chlebem i kielichem odbyło się ich błogosławieństwo i złożenie dziękczynienia.
5. Apostołowie najpewniej brali chleb i kielich do rąk przed spożyciem.
WIECZERZA PAŃSKA W INNYCH FRAGMENTACH
[Dzieje Apostolskie 20:7]
[Poniżej sytuacja dotycząca dwóch uczniów, którym Pan Jezus ukazał się w drodze do Emaus w dniu Zmartwychwstania]
[Ewangelia Łukasza 24:30-31]
WNIOSKI CZ. 2
6. Słowo Boże wielokrotnie nazywa wieczerzę Pańską „łamaniem chleba”.
7. DA 20:7 wskazuje „łamanie chleba” jako cel wspólnego spotkania uczniów.
8. DA 20:7 i ŁK 24:30 to dwa fragmenty, w których łamanie chleba odbywa się w niedzielę.
9. Pierwszy Kościół na pewno łamał chleb na spotkaniach odbywających się w domach (być może w innych miejscach również).
10. Łamanie chleba jest wymieniane jako główne działanie pierwszych chrześcijan i wydaje się nieodłącznym elementem ich życia wspólnotowego.
[1 List do Koryntian 10:16-21]
WNIOSKI CZ. 3
11. Powyższy fragment podkreśla wspólnotowy wymiar Wieczerzy Pańskiej, jako czegoś jednoczącego Kościół.
12. Czytamy tutaj o uczestniczeniu w wieczerzy jako przy stole Pana i w piciu Kielicha Pana.
13. Kielich jest nazywany Kielichem Błogosławieństwa.
Zabiegajcie nie o pokarm, który ginie, ale o pokarm, który trwa ku życiu wiecznemu, który wam da Syn Człowieczy. Jego bowiem zapieczętował Bóg Ojciec. Wtedy Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Nie Mojżesz dał wam chleb z nieba, ale mój Ojciec daje wam prawdziwy chleb z nieba. Chlebem Boga bowiem jest ten, który zstępuje z nieba i daje światu życie. Wtedy powiedzieli do niego: Panie, dawaj nam zawsze tego chleba. I odpowiedział im Jezus: Ja jestem chlebem życia. Kto przychodzi do mnie, nie będzie głodny, a kto wierzy we mnie, nigdy nie będzie odczuwał pragnienia.
Ja jestem tym chlebem życia. Wasi ojcowie jedli mannę na pustyni, a poumierali. To jest ten chleb, który zstępuje z nieba, aby ten, kto go je, nie umarł. Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli ktoś będzie jadł z tego chleba, będzie żył na wieki. A chleb, który ja dam, to moje ciało, które ja dam za życie świata. Żydzi więc sprzeczali się między sobą i mówili: Jakże on może dać nam swoje ciało do jedzenia? I powiedział im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeśli nie będziecie jeść ciała Syna Człowieczego i pić jego krwi, nie będziecie mieć życia w sobie. Kto je moje ciało i pije moją krew, ma życie wieczne, a ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Moje ciało bowiem prawdziwie jest pokarmem, a moja krew prawdziwie jest napojem. Kto je moje ciało i pije moją krew, mieszka we mnie, a ja w nim. Jak mnie posłał żyjący Ojciec i ja żyję przez Ojca, tak kto mnie spożywa, będzie żył przeze mnie. To jest ten chleb, który zstąpił z nieba. Nie jak wasi ojcowie jedli mannę, a pomarli. Kto je ten chleb, będzie żył na wieki.
[Ewangelia Jana 6:26-58]
WNIOSKI CZ. 4
14. W powyższym fragmencie 2 razy pada zwrot: „Zaprawdę zaprawdę powiadam wam” wskazujący na wysokie znaczenie tego przekazu.
15. Pan Jezus nazywa swoje ciało i krew prawdziwym pokarmem do jedzenia.
16. Spożywanie ciała i krwi Pana Jezusa jest tutaj przedstawione jako bardzo istotna kwestia trwania w Nim i życia wiecznego.
Mówiąc to, nie chwalę was, że się zbieracie nie ku lepszemu, ale ku gorszemu. Najpierw bowiem słyszę, że gdy się zbieracie jako kościół, są wśród was podziały, i po części temu wierzę. Bo muszą być między wami herezje, aby się okazało, którzy są wypróbowani wśród was. Gdy więc się zbieracie, nie jest to spożywanie wieczerzy Pańskiej. Każdy bowiem najpierw je własną wieczerzę i jeden jest głodny, a drugi pijany. Czyż nie macie domów, aby jeść i pić? Albo czy gardzicie kościołem Bożym i zawstydzacie tych, którzy nic nie mają? Co mam wam powiedzieć? Czy mam was pochwalić? Za to was nie chwalę.
Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, której został wydany, wziął chleb; A gdy złożył dziękczynienie, połamał i powiedział: Bierzcie i jedzcie, to jest moje ciało, które za was jest łamane. Czyńcie to na moją pamiątkę. Podobnie po wieczerzy wziął też kielich, mówiąc: Ten kielich to nowy testament w mojej krwi. Czyńcie to, ilekroć będziecie pić, na moją pamiątkę. Ilekroć bowiem będziecie jedli ten chleb i pili ten kielich, śmierć Pana zwiastujecie, aż przyjdzie.
Dlatego też kto je ten chleb albo pije ten kielich Pański niegodnie, będzie winny ciała i krwi Pana. Niech więc człowiek bada samego siebie i tak niech je z tego chleba, i niech pije z tego kielicha. Kto bowiem je i pije niegodnie, sąd własny je i pije, nie rozróżniając ciała Pańskiego. Dlatego jest wśród was wielu słabych i chorych, a niemało też zasnęło. Bo gdybyśmy sami siebie sądzili, nie bylibyśmy sądzeni. Lecz gdy jesteśmy sądzeni, przez Pana jesteśmy karceni, abyśmy nie byli potępieni wraz ze światem. Tak więc, moi bracia, gdy się zbieracie, aby jeść, czekajcie jedni na drugich. A jeśli ktoś jest głodny, niech zje w domu, żebyście się nie zbierali ku sądowi. Co do pozostałych spraw, zarządzę, gdy przyjdę.
[1 Koryntian 11:17-34]
WNIOSKI CZ. 5
17. Schodzenie się na wieczerzę Pańską może być ku szkodzie zebranych, gdy spożywają ją niegodnie.
18. Wieczerza Pańska nie polega na uczcie. Nie o to tu chodzi, aby się najeść, zaspokoić głód.
19. Wieczerza Pańska to nie zwykłe jedzenie: to nie jest zwykły chleb i kielich („ten chleb” , „ten kielich”).
20. Z kontekstu „gdy się zbieracie jako kościół” oraz „ilekroć” wynika, że Wieczerza Pańska była regularnym, stałym elementem spotkania kościoła.
CO TO ZNACZY SPOŻYWAĆ WIECZERZĘ NIEGODNIE?
- Słowo „niegodnie” użyte w 1 Kor 11:27 to greckie anaksiōs, W grece klasycznej słowo to oznacza „niegodnie”, „niewłaściwie” lub „bez należytego szacunku”.
- Paweł ostrzega, że ci, którzy spożywają chleb i piją kielich Pański „niegodnie”, czyli bez odpowiedniego rozpoznania ciała i krwi Chrystusa, przynoszą na siebie sąd. Należy mieć świadomość tego, że Wieczerza Pańska to nie pospolite jedzenie.
- W tym fragmencie czytamy zalecenie, aby spożywając wieczerzę badać samego siebie (swoje serce, swoje podejście do życia) podczas uczestnictwa w Wieczerzy Pańskiej.
- Spożywanie wieczerzy Pańskiej jest związane z Trwaniem z Nim. Stąd naturalnym wymogiem do uczestnictwa w wieczerzy jest nowonarodzenie (doświadczenie opamiętania i chrztu) oraz trwanie w wierze.
SYMBOLIKA WIECZERZY PAŃSKIEJ
Zarówno Pascha, jak i ofiary za grzech z Baranka praktykowane w Starym Testamencie to zapowiedź ostatecznej, doskonałej ofiary za grzech złożonej przez Pana Jezusa jako Baranka Bożego. Teraz to dzięki Jego Krwi człowiek jest zbawiony od śmierci! Dzięki Jego ofierze można wyjść z Egiptu jako symbolu niewoli grzechu i wejść do Ziemi Obiecanej.
CIEKAWOSTKA!
Powiedz Aaronowi i jego synom: Takie jest prawo ofiary za grzech: Na miejscu, gdzie będzie zabijana ofiara całopalna, zostanie zabita przed PANEM ofiara za grzech. Jest to rzecz najświętsza. Kapłan, który będzie ją składał za grzech, będzie ją jeść. Będzie spożywana na miejscu świętym, na dziedzińcu Namiotu Zgromadzenia. Każdy, kto dotknie jej mięsa, będzie poświęcony. A jeśli szata będzie opryskana jej krwią, wypierzesz na miejscu świętym to, co zostało opryskane. A naczynie gliniane, w którym ją gotowano, zostanie stłuczone. A jeśli była gotowana w naczyniu miedzianym, zostanie wyszorowane i wypłukane wodą. Każdy mężczyzna spośród kapłanów będzie ją jeść. Jest to rzecz najświętsza.
[Kapłańska 6:25-29]
Pan Jezus to Baranek Boży złożony jako doskonała i ostateczna ofiara za grzech.
Ofiara ze zwykłego baranka za grzech w czasach Starego Przymierza była określona jako „rzecz najświętsza”, a każdy, kto jej dotykał, stawał się poświęcony. O ile większe znaczenie ma ciało i krew Pana Jezusa?
CZEGO NA TEMAT WIECZERZY PAŃSKIEJ NIE ZNAJDZIEMY W BIBLII?
- praktyki czczenia Pana Jezusa pod postacią chleba (tzw. adoracja)
- przemienienia chleba i wina w materialną krew i ciało Pana Jezusa (tzw. transsubstancja) oraz cudów eucharystycznych
- wieczerzy Pańskiej mającej znaczenie tylko wtedy, gdy jest sprawowana rękami specjalnie wyświęconego kapłana
- praktykowanie wieczerzy Pańskiej jako składania ofiary dla Boga z ciała i krwi Jego Syna, czy też aktualizacji tej Ofiary
- religijnych sformułowań i nazw takich jak Eucharystia, Najświętszy Sakrament, Komunia Święta, Hostia i innych.
- formy udzielania wieczerzy tylko z rąk do ust przez jednego szafarza
